ปฏิทินจันทรคติจีน
ปฏิทินจันทรคติจีน หรือที่เรียกว่า หนงลี่ (农历 – Nónglì) หรือ ปฏิทินชาวนา เป็นระบบปฏิทินที่มีความซับซ้อนและน่าสนใจอย่างยิ่ง เพราะเป็นการผสมผสานทั้งหลักการโคจรของ ดวงจันทร์ และ ดวงอาทิตย์ (จึงเป็นระบบสุริยจันทรคติ หรือ Lunisolar Calendar) ไม่ได้อิงแค่ดวงจันทร์อย่างเดียวเหมือนปฏิทินอิสลาม
การทำความเข้าใจปฏิทินจันทรคติจีนมีความสำคัญมากในการดูดวงชะตาจีน (เช่น โป๊ยหยี่สี่เถียว หรือการชั่งน้ำหนักดวงชะตา) การกำหนดเทศกาลสำคัญ และการหาฤกษ์ยามต่างๆ
องค์ประกอบของปฏิทินจันทรคติจีน
1. วัน (日 – Rì):
- ข้างขึ้นข้างแรม: วันในปฏิทินจีนก็อิงตามข้างขึ้นข้างแรมเช่นเดียวกับปฏิทินจันทรคติอื่นๆ
- วันเริ่มต้นเดือน: เดือนใหม่จะเริ่มต้นในวันจันทร์ดับ (New Moon)
- วันเทศกาล: วันสำคัญทางประเพณีจีนส่วนใหญ่จะกำหนดตามวันในปฏิทินจันทรคติ เช่น
- วันตรุษจีน (วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 1 จีน)
- เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง (วันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 จีน)
- เทศกาลสารทจีน (วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 7 จีน)
- เทศกาลไหว้พระจันทร์ (วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 จีน)
2. เดือน (月 – Yuè):
- จำนวนวัน: แต่ละเดือนมี 29 หรือ 30 วัน ขึ้นอยู่กับรอบการโคจรของดวงจันทร์
- ชื่อเดือน: มักเรียกตามลำดับตัวเลข (เดือน 1, เดือน 2, …) หรือบางตำราอาจมีชื่อเฉพาะ
- เดือนอธิกมาส (闰月 – Rùnyuè): เนื่องจาก 12 เดือนจันทรคติมีเพียงประมาณ 354 วัน สั้นกว่า 1 ปีสุริยคติ (365 วัน) เพื่อให้ปฏิทินสอดคล้องกับฤดูกาล (ซึ่งกำหนดโดยดวงอาทิตย์) จะมีการเพิ่มเดือนพิเศษ (เดือนอธิกมาส) เข้าไปในบางปี ทำให้ปีนั้นมี 13 เดือน (ประมาณทุก 2-3 ปี) ซึ่งมักจะเป็นการเพิ่มเดือนเดิมเข้าไปอีกครั้ง (เช่น เดือน 5 สองหน)
3. ปีนักษัตร (生肖 – Shēngxiào):
นี่คือจุดที่ปฏิทินจีนแตกต่างจากปฏิทินไทยและสากลอย่างชัดเจน
- 12 นักษัตร: ประกอบด้วย ชวด, ฉลู, ขาล, เถาะ, มะโรง, มะเส็ง, มะเมีย, มะแม, วอก, ระกา, จอ, กุน
- การเปลี่ยนปีนักษัตร: ปีนักษัตรจีนจะเปลี่ยนใน วันลี่ชุน (立春 – Lìchūn) ซึ่งเป็น “สารทแรก” ของปี หรือวันเริ่มต้นฤดูใบไม้ผลิของจีน โดยปกติจะตรงกับประมาณวันที่ 4 หรือ 5 กุมภาพันธ์ ของทุกปี (ไม่ใช่วันที่ 1 มกราคม หรือวันตรุษจีน)
- ตัวอย่าง: หากคุณเกิดวันที่ 15 มกราคม 2567 คุณจะยังเป็นคนปีเถาะ (ปีเก่า) ไม่ใช่ปีมะโรง (ปีใหม่) เพราะวันลี่ชุนของปีมะโรงคือ 4 กุมภาพันธ์ 2567
- ระบบกานจือ (干支 – Gānzhī): นอกเหนือจาก 12 นักษัตรแล้ว ปี เดือน วัน และยาม ในปฏิทินจีนยังถูกกำหนดด้วยระบบ กานจือ (Ten Heavenly Stems – สิบฟ้า และ Twelve Earthly Branches – สิบสองดิน) ซึ่งนำมาผสมกันได้ 60 คู่หมุนเวียนไป (เรียกว่า 60 ปีนักษัตร หรือ หกสิบกานจือ) นี่คือหัวใจของการผูกดวงแบบโป๊ยหยี่สี่เถียว (สี่เสาแห่งโชคชะตา)
4. ยาม (时辰 – Shíchén):
เวลาในโหราศาสตร์จีนไม่ได้นับเป็นชั่วโมงแบบสากล แต่แบ่งออกเป็น 12 ยาม (ชั่วยาม) โดยแต่ละยามมีระยะเวลา 2 ชั่วโมง
- ยามจื่อ (子時 – Zǐshí): 23:00 – 00:59 น.
- ยามโฉ่ว (丑時 – Chǒushí): 01:00 – 02:59 น.
- ยามอิ๋น (寅時 – Yínshí): 03:00 – 04:59 น.
- ยามเหม่า (卯時 – Mǎoshí): 05:00 – 06:59 น.
- ยามเฉิน (辰時 – Chénshí): 07:00 – 08:59 น.
- ยามซื่อ (巳時 – Sìshí): 09:00 – 10:59 น.
- ยามอู่ (午時 – Wǔshí): 11:00 – 12:59 น.
- ยามเว่ย (未時 – Wèishí): 13:00 – 14:59 น.
- ยามเซิน (申時 – Shēnshí): 15:00 – 16:59 น.
- ยามโหย่ว (酉時 – Yǒushí): 17:00 – 18:59 น.
- ยามซวี (戌時 – Xūshí): 19:00 – 20:59 น.
- ยามไห่ (亥時 – Hàishí): 21:00 – 22:59 น.
การทราบยามเกิดที่ถูกต้องมีความสำคัญอย่างยิ่งในการคำนวณดวงชะตาจีน เพราะยามเกิดจะบ่งบอกถึง “เสาที่สี่” ในโป๊ยหยี่สี่เถียว ซึ่งมีอิทธิพลต่อวาสนาชีวิตในบั้นปลายและบุตรหลาน
การแปลงข้อมูลจากปฏิทินสุริยคติไปปฏิทินจันทรคติจีน
เนื่องจากความซับซ้อนของระบบ โดยเฉพาะการคำนวณวันลี่ชุนและการปรับเดือนอธิกมาส การแปลงวันที่จากปฏิทินสากลเป็นปฏิทินจันทรคติจีนที่ถูกต้อง 100% จึงมักต้องใช้:
- โปรแกรมคำนวณปฏิทินจีนออนไลน์: เป็นวิธีที่ง่ายและแม่นยำที่สุด เพียงกรอกวันเดือนปีและเวลาเกิดของคุณ โปรแกรมจะแสดงผลลัพธ์เป็น ปีนักษัตรจีน, เดือนจีน, วันจีน, และยามจีน ให้โดยอัตโนมัติ
- ปฏิทินน่ำเอี๊ยง (南洋日曆): เป็นปฏิทินจีนโบราณที่ได้รับความนิยมมากในหมู่ชาวจีนและผู้ที่สนใจโหราศาสตร์จีน ซึ่งมีข้อมูลครบถ้วนสำหรับแต่ละวัน
การเข้าใจองค์ประกอบเหล่านี้จะช่วยให้คุณสามารถนำข้อมูลวันเกิดของคุณไปใช้ในการทำนายดวงชะตาตามหลักโหราศาสตร์จีนได้อย่างถูกต้องครับ