วันมหาสงกรานต์
วันมหาสงกรานต์ คือ วันเริ่มต้นของเทศกาลสงกรานต์ ซึ่งเป็นวันสำคัญตามประเพณีไทยและเป็นวันขึ้นปีใหม่ไทยตามจารีตประเพณีโบราณ
ความหมายและความสำคัญ:
- ตามหลักโหราศาสตร์: วันมหาสงกรานต์คือวันที่ พระอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษ อีกครั้ง หลังจากโคจรผ่านราศีต่างๆ ครบ 12 เดือน ถือเป็นการเริ่มต้นรอบปีใหม่ตามหลักโหราศาสตร์ไทยโบราณ
- ความสำคัญทางวัฒนธรรม: เป็นวันแรกของเทศกาลสงกรานต์ ซึ่งเป็นช่วงเวลาแห่งการเฉลิมฉลอง การทำบุญ การแสดงความกตัญญู และการรวมญาติ มักเป็นช่วงเวลาที่ผู้คนเดินทางกลับภูมิลำเนาเพื่อพบปะครอบครัว
วันมหาสงกรานต์แตกต่างจากวันสงกรานต์อย่างไร:
เทศกาลสงกรานต์โดยรวมจะครอบคลุมหลายวัน (ปกติ 13-15 เมษายน และอาจมีวันหยุดชดเชย) แต่ “วันมหาสงกรานต์” คือวันที่เจาะจงที่พระอาทิตย์ย้ายเข้าสู่ราศีเมษนั่นเอง
โดยทั่วไป วันมหาสงกรานต์จะตรงกับวันที่ 13 เมษายน ของทุกปี และรัฐบาลยังได้กำหนดให้วันนี้เป็น “วันผู้สูงอายุแห่งชาติ” เพื่อให้ลูกหลานตระหนักถึงความสำคัญของผู้สูงอายุและบุพการี
วันสำคัญอื่นๆ ในเทศกาลสงกรานต์:
นอกจากวันมหาสงกรานต์แล้ว ยังมีวันสำคัญอื่นๆ ในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่ต่อเนื่องกัน ได้แก่:
- วันที่ 14 เมษายน: วันเนา
- เป็นวันที่ดวงอาทิตย์เคลื่อนเข้าสู่ราศีเมษอย่างสมบูรณ์ ถือเป็นวันครอบครัวที่ประชาชนส่วนใหญ่เดินทางกลับไปหาครอบครัว เพื่อพบปะสังสรรค์และทำกิจกรรมร่วมกัน
- วันที่ 15 เมษายน: วันเถลิงศก
- เป็นวันเปลี่ยนจุลศักราชใหม่ ถือเป็นวันเริ่มต้นศักราชใหม่ตามปฏิทินไทยโบราณ เป็นวันที่มั่นใจว่าดวงอาทิตย์ได้โคจรพ้นจากราศีมีนเข้าสู่ราศีเมษอย่างน้อย 1 องศาแล้ว
กิจกรรมที่นิยมทำในวันมหาสงกรานต์และเทศกาลสงกรานต์:
แม้จะขึ้นชื่อเรื่องการเล่นสาดน้ำ แต่กิจกรรมหลักๆ ที่สำคัญและเป็นประเพณีสืบทอดกันมาคือ:
- ทำบุญตักบาตร: เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองและครอบครัว
- สรงน้ำพระ: ทั้งพระพุทธรูปและพระสงฆ์ เพื่อชำระล้างสิ่งไม่ดีและรับความเป็นสิริมงคล
- รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่: เป็นการแสดงความเคารพ ขอพร และขอขมาในสิ่งที่เคยล่วงเกิน
- ก่อพระเจดีย์ทราย: เป็นการนำทรายเข้าวัดเพื่อชดเชยทรายที่ติดเท้าออกไป
- ทำความสะอาดบ้านเรือน: เป็นการปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกไป และเตรียมรับสิ่งดีๆ เข้ามา
- ปล่อยนกปล่อยปลา: เพื่อสร้างบุญกุศล
วันมหาสงกรานต์ในปี 2568:
สำหรับปี 2568, วันมหาสงกรานต์จะตรงกับ วันอาทิตย์ที่ 13 เมษายน 2568 ซึ่งตรงกับวันผู้สูงอายุแห่งชาติด้วย
โดยรวมแล้ว วันมหาสงกรานต์จึงเป็นมากกว่าแค่วันหยุด แต่เป็นวันที่สะท้อนให้เห็นถึงรากเหง้าทางวัฒนธรรม ประเพณี และความเชื่อของไทยที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน