ตำนาน 12 นักษัตรจีน
ตำนาน 12 นักษัตรจีนเป็นเรื่องราวที่เล่าขานกันมาอย่างยาวนานและเป็นที่รู้จักกันแพร่หลายในวัฒนธรรมจีน (และส่งอิทธิพลต่อหลายประเทศในเอเชีย รวมถึงไทยด้วย) มีหลายตำนานที่แตกต่างกันไป แต่ตำนานที่ได้รับความนิยมมากที่สุดและเป็นที่รู้จักกันดีคือเรื่องของ “การแข่งขันวิ่งข้ามแม่น้ำ” ที่จัดขึ้นโดยเง็กเซียนฮ่องเต้ (Jade Emperor) เพื่อคัดเลือกสัตว์ 12 ชนิดมาเป็นสัญลักษณ์ประจำปี
ตำนานการแข่งขันวิ่งข้ามแม่น้ำ (The Great Race)
ครั้งหนึ่ง เง็กเซียนฮ่องเต้ ผู้ปกครองสวรรค์ ได้ประกาศว่า จะจัดให้มีการแข่งขันวิ่งข้ามแม่น้ำ และสัตว์ 12 ชนิดแรกที่มาถึงเส้นชัย (ซึ่งเป็นประตูสวรรค์) จะได้รับเกียรติให้เป็นตัวแทนของแต่ละปีในรอบปีนักษัตร
สัตว์ทุกชนิดต่างตื่นเต้นและเตรียมพร้อมสำหรับการแข่งขันครั้งยิ่งใหญ่นี้
ลำดับและเรื่องราวระหว่างทาง:
- หนู (鼠 – Rat):
- หนูเป็นสัตว์ที่ฉลาดและมีไหวพริบ แม้จะตัวเล็กและว่ายน้ำไม่เก่ง จึงไปขอโดยสารบนหลังของวัว
- เมื่อวัวกำลังจะข้ามเส้นชัย หนูได้กระโดดลงจากหลังวัวและวิ่งเข้าเส้นชัยเป็นอันดับแรก ด้วยความเฉลียวฉลาดจึงได้เป็นนักษัตรลำดับที่ 1
- เรื่องของแมว: ตำนานบางส่วนเล่าว่าแมวก็ถูกชวนให้ไปแข่งด้วย แต่หนูไม่ได้ปลุกแมวตามสัญญา ทำให้แมวพลาดการแข่งขัน และนับแต่นั้นมาแมวกับหนูจึงเป็นศัตรูกัน
- วัว (牛 – Ox):
- วัวเป็นสัตว์ที่แข็งแรงและอดทน แม้จะว่ายน้ำได้ช้าแต่ก็มุ่งมั่น มันตั้งใจจะเข้าเส้นชัยเป็นอันดับแรก แต่หนูได้ฉวยโอกาสจากมันไป จึงได้เป็นอันดับที่ 2
- เสือ (虎 – Tiger):
- เสือเป็นสัตว์ที่ทรงพลังและกล้าหาญ มันว่ายน้ำข้ามแม่น้ำอย่างแข็งขัน แต่กระแสน้ำเชี่ยวและพละกำลังมหาศาลที่ใช้ ทำให้มันเข้าเส้นชัยเป็นอันดับที่ 3
- กระต่าย (兔 – Rabbit):
- กระต่ายตัวเล็กและว่ายน้ำไม่เก่ง มันอาศัยการกระโดดข้ามโขดหินและท่อนไม้ที่ลอยอยู่ในแม่น้ำ จนเกือบถึงฝั่ง แต่พลาดท่าตกลงไปในน้ำ โชคดีที่มีท่อนไม้ลอยมาให้เกาะได้ทัน จึงลอยตามน้ำมาถึงฝั่งและวิ่งเข้าเส้นชัยเป็นอันดับที่ 4
- มังกร (龙 – Dragon):
- มังกรเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ที่มีพลังอำนาจมากที่สุด จริงๆ แล้วมังกรสามารถบินข้ามแม่น้ำได้สบายๆ แต่ระหว่างทาง มังกรได้แวะช่วยหมู่บ้านที่กำลังแห้งแล้งด้วยการบันดาลฝนให้ และยังช่วยกระต่ายที่กำลังจะจมน้ำ ทำให้มาถึงเส้นชัยเป็นอันดับที่ 5
- งู (蛇 – Snake):
- งูติดตามมังกรมา และเมื่อมังกรใกล้จะถึงฝั่ง งูได้เลื้อยพันขาของม้าที่กำลังวิ่งเข้ามา ทำให้งูเข้ามาเป็นอันดับที่ 6 และม้าก็ถูกผลักให้ช้าลง
- ม้า (马 – Horse):
- ม้าเป็นสัตว์ที่ว่องไวและแข็งแรง มันวิ่งมาด้วยความเร็ว แต่ถูกงูที่ซ่อนอยู่เกี่ยวขาไว้ ทำให้เสียจังหวะและเข้าเส้นชัยเป็นอันดับที่ 7
- แพะ (羊 – Goat/Ram):
- แพะมาถึงพร้อมกับลิงและไก่ ทั้งสามสัตว์ได้ร่วมมือกันสร้างแพข้ามแม่น้ำ แพะเป็นผู้นำและให้กำลังใจ จึงได้เป็นอันดับที่ 8
- ลิง (猴 – Monkey):
- ลิงใช้ความฉลาดและคล่องแคล่วในการช่วยแพะและไก่สร้างแพ ทำให้มาถึงเป็นอันดับที่ 9
- ไก่ (鸡 – Rooster):
- ไก่เป็นสัตว์ที่มีความรอบคอบและขยัน มันร่วมมือกับแพะและลิงสร้างแพอย่างตั้งใจ ทำให้มาถึงเป็นอันดับที่ 10
- สุนัข (狗 – Dog):
- สุนัขเป็นสัตว์ที่ว่ายน้ำเก่งมาก แต่มันมาถึงช้าเพราะมัวแต่วอกแวกและเล่นน้ำเพลินไปหน่อย สุนัขชอบความสนุกสนานมากกว่าการแข่งขัน จึงได้เป็นอันดับที่ 11
- หมู (猪 – Pig):
- หมูเป็นสัตว์ที่ซื่อสัตย์และรักความสบาย มันกินมากไปและหยุดพักนอนหลับระหว่างทาง ทำให้มาถึงเป็นอันดับสุดท้าย จึงได้เป็นนักษัตรลำดับที่ 12
ความสำคัญและบทบาทของ 12 นักษัตร
- สัญลักษณ์ของปี: แต่ละปีในรอบ 12 ปีจะมีสัตว์นักษัตรประจำปี ซึ่งเชื่อกันว่าจะมีอิทธิพลต่อเหตุการณ์ในโลกและคุณสมบัติของบุคคลที่เกิดในปีนั้นๆ
- บุคลิกภาพ: แต่ละนักษัตรมีความสัมพันธ์กับลักษณะนิสัยและบุคลิกภาพเฉพาะตัว (ดังที่ได้อธิบายไปในคำตอบก่อนหน้านี้)
- การทำนายดวงชะตา: ใช้ในการทำนายดวงชะตา, ดูความเข้ากันได้ของคู่ครอง (คู่สมพงษ์), การเลือกอาชีพ, และการวางแผนชีวิต
- เวลาประจำวัน: นอกจากจะเป็นสัญลักษณ์ของปีแล้ว แต่ละนักษัตรยังถูกใช้เป็นสัญลักษณ์ของช่วงเวลา 2 ชั่วโมงในแต่ละวัน (ยาม) และเดือนต่างๆ ในปฏิทินจันทรคติจีนด้วย (ซึ่งใช้ในการคำนวณปาจื่อ)
ตำนาน 12 นักษัตรจีนนี้ไม่เพียงแต่เป็นเรื่องเล่าสนุกๆ แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมและปรัชญาจีนที่สะท้อนถึงคุณค่าต่างๆ เช่น ความฉลาด, ความอดทน, ความกล้าหาญ, ความเมตตา และการทำงานร่วมกันครับ